1. Web ile aradığım bir bilgiye en kolay nasıl ulaşırım?, Popüler Arama/Sorgulama Sistemleri Nelerdir?
2. Sorgulama Sistemlerine Genel Bakış; Yahoo ve Alta Vista kullanımı
3. Web kullanarak kişi, adres, e-posta adresi, web adresi, telefon numarası vb sorgulama : Internet White Pages
4. Web kullanarak dosya/bilgisayar programı sorgulama ve alma : Önemli Public Domain Dosya Merkezleri ve Sorgulama Servisleri
5. Web Üzerindeki Kütüphane Servisleri
6. Belli konu hakkında Internet üzerinde tarama yapmak ve bilgiler edinmek istiyorum. Nasıl yapabilirim? - Bazı Başlangıç Noktaları
7. Internet üzerindeki Organizasyonlar (üniversiteler, ticari kurumlar vb) ve host-lar ile ilgili bilgileri nasıl bulabilirim?
8. Kendi adımı, e-posta ve web adresimi nasıl kaydettirebilirim? (Böylece, başkaları sizi bulabilir)
9. Bir sistemde (domain) çalışan kişileri nasıl görebilirim?
10. Belirli bir kullanıcının makinasının o an açık olup olmadığını nasıl anlarım?
11. Internet'e bağlı bir bilgisayarın bağlantısının o an açık olup olmadığını nasıl anlarım?
12. Internet üzerinde Ingilizce Sözlük: Kelime sorgulama
13. Grafik Arabirimli Sorgulama Programları
14. Mühendislik ve ilgili konularda sorgulama
15. Dünyadaki üniversiteleri sorgulama
16. Internet üzerinde Hava Durumu Sorgulama
17. Internet Turistleri : Virtual Tourists
18. Internet Üzerindeki Yazılı/Görüntülü Medya Kuruluşları
19. Internet üzerindeki yemek tarifleri
20. Internet üzerinde iş arama
21. Diğer

1. Web ile aradığım bir bilgiye en kolay nasıl ulaşırım? Popüler Arama/Sorgulama Sistemleri Nelerdir?

Internet üzerindeki kaynakları sorgulamak ve aradığımız bilgilere ulaşmak için kullandığımız Web üzerindeki tarama mekanizmaları a) Konu Katalogları (Subject Catalogues) b)"Web Search Engine" (Arama Motoru) şeklinde iki türlüdür. Yüzlerce değişik Arama Motoru ve Konu Rehberi (Kataloğu) Servisi vardır. Aslında, Web üzerindeki "bilgiye ulaşma ve onu alma" yollarını üç gruba ayırmak mümkün :

• Konu rehberlerine göre bilgilerin sınıflandırıldığı ve sorgulamanın birtakım konu başlıklarından yararlanılarak yapıldığı sistemler. Konu katalogları ile bilgi sınıflamasında genellikle, alfabetik, kronolojik, içerik (bilimsel, sosyal, politik, oyun vb gibi global içerik ler katalog olarak seçilir), bölgesel, vb gibi kriterler göz önüne alınır ve bilgiler olabildiğince esnek bir yapı içinde kataloglara bölünür. Bu tip arama sistemleri, konu başlıklarından alt başlıklara, oradan da aradığımız bilgilere ulaşmamızı sağlarlar. Aynı zamanda bunların çoğunda, kataloglar içinde verilen bir anahtar kelimeye ya da diğer bazı kriterlere göre sorgulama yapmak ta mümkündür.Bu sistemlerin oluşturulması, konulara göre gruplama gerektirdiği için birhayli insan gücü gerektirebilir.
• İkinci gruba giren arama sistemleri, bir çok domaindeki bilgi kaynaklarını (web sayfaları) otomatik bir şekilde tararlar ve birtakım indeksler oluştururlar. Bu indeksler üzerinden sorgulama ise, seçilen bazı anahtar kelimeler ve bazı yardımcı unsurlardan yararlanılarak yapılır. Bu tip sistemlere "Search Engine" (Arama Motoru) denir. Arama motorlarının iki işlevi var : (1) veri toplamak, (2) sorgulama mekanizmaları sunarak, bu veriler üzerinde arama yapılmasını sağlamak. Veri toplama işi, Wanderer, Spider, Harvest, Pursuit vb gibi otomatik robot sistemler ile, çeşitli web, gopher, ftp siteleri arasında gezinerek ve buralardaki kaynakları tarayarak olur.

Sorgulama mekanizmaları kısmında ise doğrudan, "aradığı bir bilgiye ulaşmak isteyen kişi" nin, toplanan veriler üzerinde sorgulama yapabilmesini sağlayan kullanıcı arayüzleri ve üzerinde hızlı sorgulama yapılabilecek data base sistemleri vardır. Burada, kullanıcı, seçtiği bazı anahtar kelimelere uyan bilgileri kolayca tarar ve web arayüzü içinde aradığı bilgilerin buluduğu site adresleri arasında gezinerek (navigate) aradığı bilgiye ulaşmaya çalışır. Arama Robotları, günümüzde en çok kullanılan arama sistemleridir. Temel işlevi bir "Arama Motoru" olan sistemlerin çoğu, ilk grupta gördüğümüz "konu kataloğu sınıflaması" seçeneğini de kullanıcılarına sunarlar. Bu tip sistemlere girildiğinde, ilk önce, anahtar kelimeleri yazabileceğimiz bir alan karşımıza çıkar. Buraya ilgili kelimeleri girip sorgulama yaparız. Sorgulama alanına girilen anahtar kelimeler (AND, OR, NOT, NEAR, ALIKE) gibi mantıksal işlemlere, parantezler kullanarak gruplama işlemlerine vb tabi tutulabilirler. Bazı sistemlerde sorgulama Web ya da Usenet'e yönlendirilebilir. Genel olarak, bir sorgulama sistemini kullanmadan önce, kullanımla ilgili detaylarda biraz kafa yormakta yarar var.
• Üçüncü bir grup, pek çok Arama Motoru Servisini aynı sayfada size sunan servisler olarak (All in One). Bunlardan bazıları, sorguları birden çok sorgulama servisinde işletip sonucu birleştirerek size verebilmektedir. Bazıları ise aradığınız konuya en uygun arama motorlarını, gelen sonuçları değerlendirerek, size listelemektedirler.

• Yahoo : (http://www.yahoo.com) : İçeriğe göre dikkatlice ve hiyerarşik bir yapı içinde düzenlenmiş çok zengin konu rehberleri(katalogları) üzerinde gezinme ve arama motoru üzerinden sorgulama yapılmasına olanak tanıyan, bilgiye ulaşma işlevinde "en çok kullanılan" bir sistemdir. Çok değişik ve geniş bir kataloglama sistemi var. İçinde herşeyi bulabilirsiniz. Yahoo kullanımı ile ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıda verilmiştir.
• Web Virtual Lib: (http://www.w3.org/hypertext/DataSources/BySubject/Overview.html) Web Virtual Library : Subject Catalogue; Oldukça geniş bir konu kataloğu sistemi. Mutlaka bakılması gereken yerlerden birisi. Mühendislik, tıp, eğitim, bilim, kültür, yaşam vb her +konuda geniş ve sık güncellenen bir içeriği var.
• GNN (Global Network Navigator) : (http://nearnet.gnn.com/gnn/GNNhome.html) Internet Kataloğu, Internet'te en iyiler, en yeniler, spor vb.
• Magellan : (http://www.mckinley.com) : 30 civarında ana içerik üzerinden listeleme ve arama motoru servisi.
• Albert : (http://www.albert2.com). Basit bir arayüzü olan, 10 ana içerik üzerinden listelemeler yapabileceğiniz bir servis.
• Excite : (http://www.excite.com) : Değişik bir içerik kataloğu üzerinden listeleme ve arama motoru servisi. Çok farklı konularda iyi toparlanmış başlangıç noktaları (haritalar, shareware program arşivleri, sözlük servisleri, kişi/kurum sorgulama, borsa, tv haberleri sorgulama vb.)
• InfoSeek : (http://www.infoseek.com) Dikkatlice düzenlenmiş 12 içerik ve alt içerikler üzerinde gezinerek bilgi arayabilirsiniz. Ayrıca, arama motoru servisi kullanabilir; news, kişi, kurum, borsa vb sorgulaması yapabilirsiniz.
• Point : (http://www.pointcom.com) :
• EINet Galaxy : (http://andromeda.einet.net/galaxy.html)
• Search Com : (http://www.search.com) :İyi bir konu kataloğu var. Ayrıca, bir çok Arama Motoru Servisine aynı menüden erişebilirsiniz.
• The Whole Internet Catalogue : (http://www.gnn.com/wic/newrescat.toc.html) Konularına göre gruplanmış hiyerarşik bir liste. Çok fazla geniş olmamasına rağmen, kendi alanında en iyi sitelere linkler bulabileceğimiz bir yer. Bunların yanında, en popüler web siteleri, en yeni web siteleri vb şeklinde konu başlıkları var.

• Yahoo : (http://www.yahoo.com) : Konu katalogları çok iyi olan Yahoo, Arama Motoru üzerinden sorgulamada da ortalama olarak başarılı. Oldukça basit bir kullanıcı arayüzü var. Yahoo, yeni bir sorgulama arayüzü üzerinde çalışıyor. Ayrıca, anahtar kelime sorgusu sonucunda hiçbirşey bulunamamışsa, sorgulama otomatik olarak Alta Vista'ya yönlendiriliyor.
• Alta Vista : (http://www.altavista.digital.com) : Bu alanda en iyilerden bir tanesi. Bir takım anahtar kelimeler üzerinden sorgulama yapmak istiyorsanız, başvuracağınız en doğru adreslerden biri de Alta Vista'dır. Çok güçlü bir Arama Motoru ve çok geniş bir kapsama/bilgi tarama alanı vardır. Alta Vista, kullanıcı arayüzü ve tarama seçenekleri ile de diğer servislerden ayrılmaktadır. Çok zengin seçenekler üzerinden taramanızı spesifik hale getirebilirsiniz. News üzerinden tarama yapılmasına da müsade eder. Değişik Arama Motorları, (Yahoo, InfoSpace, LawCrawler vb gibi) gerektiğinde taramalarını Alta Vista Arama Motoruna yönlendirebilmektedir. Tek anahtar kelime üzerinden aramalarda, çoğunlukla, çok fazla sonuç listelemektedir. Bu bazen, oldukça dezavantajlı bir durum gibi görünse de, elde edilen sonuçların analiz edilebileceği araçlar ile bu durumu avantaja dönüştürmek mümkündür. Alta Vista kullanımı ile ilgili ayrıntılı bilgileri aşağıda veriyoruz.
• Lycos : (http://www.lycos.com) Bir başka hızlı ve esnek sorgulama sistemi daha. Sorgulama sonuçları, sizin seçtiğiniz bazı kriterlere göre sıralanabiliyor. Ayrıca iyi bir katalog sistemi var.
• Excite : (http://www.excite.com) : Değişik bir içerik kataloğu üzerinden listeleme ve arama motoru servisi. Çok farklı konularda iyi toparlanmış başlangıç noktaları (haritalar, shareware program arşivleri, sözlük servisleri, kişi/kurum sorgulama, borsa, tv haberleri sorgulama vb.)
• InfoSeek : (http://www.infoseek.com) Dikkatlice düzenlenmiş 12 içerik ve alt içerikler üzerinde gezinerek bilgi arayabilirsiniz. Ayrıca, arama motoru servisi kullanabilir; news, kişi, kurum, borsa vb sorgulaması yapabilirsiniz.
• WebCrawler : (http://www.webcrawler.com) : Döküman içeriği sorgulanabilir. Sorgulama imkanları biraz kısıtlı olmakla birlikte, hızlı bir şekilde, amacınıza en uyan linkleri yakalayabilirsiniz.
• Deja News : (http://www.dejanews.com) Usenet tarama servisi. Bulduğumuz usenet mesajlarına cevap yazabilme olanağı. Usenet üzerinden sorgulama yapmak için çok ideal. Mutlaka aklınızda olsun!
• Diğer Önemli Servisler :
• HotBot (http://www.hotbot.com)
• Magellan (http://www.mckinley.com)
• OpenText (http://index.opentext.net)
• LawCrawler (http://www.lawcrawler.com) -Hukuki Konularda Tarama Servisi-
• Mamma (http://www.mamma.com)

Üçüncü gruba giren servisler arasında Savvy Search, AllInOne,Search Com ve Netscape Net Search kullanım kolaylığı ve esnek sorgu sistemleri ile ön plana çıkmaktadır. Meta Search servisi de kullanabileceğimiz başka bir başlangıç noktası. Bu servislerden bazılarını listelemek gerekirse :

• Savvy Search : ( http://guaraldi.cs.colostate.edu:2000/ ) Sorgulamalarınızın hangi arama motorunda hangi oranlarda başarıyla bulunduğunu saptayan (anahtar kelimelere uygunluk, hız, kaç tane link bulduğu vb gibi kriterlere göre) ve buna göre bir değerlendirme yaparak size sunan bir servis. Isterseniz, ana menüden kullanıcı arayüzünü Türkçe seçebiliyorsunuz. "Integrate Results" seçeneği ile, her bir "Arama Motoru" ndan gelen cevaplar birleştirilip size sunulabiliyor.
• All In One : (http://www.albany.net/allinone) Konu kataloğu içindeki her bir içerik ile ilgili olarak en uygun sorgulama imkanını size sunan Arama Motorları bir menü sistemi içinde veriliyor. Konu kataloglarını Arama motorları ile birleştirmesi güzel bir düşünce.
• Meta Search : (http://metasearch.com/) Birçok arama motorunda aynı anda sorgulama yapabileceğiniz bir servis. Ayrıca, dosya taraması yapma (kategoriler içinde) ve on-line sözlük kullanma imkanınız da var.
• Search Com : (http://www.search.com) :İyi bir konu kataloğu var. Ayrıca, bir çok Arama Motoru Servisine aynı menüden erişebilirsiniz. Ilk başta, Yahoo default olarak geliyor.
• Netscape Net Search : (http://home.netscape.com/home/internet-search.html) Çok yalın bir arayüz ile, popüler sorgulama servislerini (Yahoo, Lycos, InfoSeek, Magellan, Excite, OpenText, WhoWhere, BigFoot) kullanmanızı sağlıyor. Internet White Pages (kurum sorgulama) ve Yellow Pages (kişi sorgulama) imkanları var. Daha pek çok ilginç arama sistemini entegre bir şekilde içinde barındırıyor.
• Internet Secretary : (http://www.elegancenet.com/ss/main.htm) Yüzlerce Arama Motoruna erişebileceğiniz bir servis.
• Net Locator : (http://nln.com) İyi bir kullanıcı arayüzü ile birçok arama motoruna erişebileceğiniz bir servis.

2. Sorgulama Sistemlerine Genel Bakış; Yahoo ve Alta Vista kullanımı

Web ile tarama yapan sistemler çok büyük bir hızla gelişmektedirler. Tarama/Sorgulama Servisleri arasındaki farklar, bu servislerin bilgilere/dökümanlara ulaşırken kullandıkları yöntemler, anahtar kelimeleri nasıl aradıkları (bazıları, web sayfalarının standart anahtar kelimelerine, bazıları tanım satırlarına, bazıları tüm dökümana bakabilir) ve kaç tane site taradıkları konusularında yoğunlaşır. Ayrıca, kullanıcı arayüzlerinin sadeliği, sorgulama seçeneklerinin çeşitliliği ve kullanım kolaylığı, ve konu katalogları üzerinden de sorgulama yaptırabilmeleri önemli diğer farklardır. Web Search Engine'ler (arama motorları), kullanılarak kişi taraması, haber taraması, haber grupları üzerinde tarama yapmak da mümkündür.

Bir servisten, verdiğiniz kriterlere uyan linkleri/dosyaları alıp listelediğinizde, bunların arasında konu ile ilgisi olmayan dökümanlara da rastlanabilir. Dikkat etmemiz gereken nokta, anahtar kelimeyi/kelimeleri iyi seçmek. Yoksa, 10binlerce link arasında boğulabiliriz. Ayrıca, bu servislerin sadece belirli sayıda (genellikle 100-300 arası) sonucu görmemize izin verdiğini de düşünürsek, arama Servislerinin nasıl kullanıldığını öğrenmek çok önemli. Kullanımı iyi öğrenirsek, buna göre aramalarımızı daha spesifik yapabilir ve aradığımız bilgilere daha kolay ve rahat ulaşabiliriz. Öncelikle konu katalogları üzerinden aradığımız bilgilere ulaşmaya çalışmak ta çoğunlukla bize avantaj kazandıracaktır.

Bugün en çok kullanılan servislerin başında Yahoo, Lycos ve Alta Vista geliyor. Yahoo, kullanım basitliği ve bu alanda ilk olmasının verdiği avantajla en tanınmış servis. Çok zengin ve iyi sınıflanmış bir konu kataloğu var. Alta Vista ise, güçlü arama motoru (Search Engine) ve zengin arama kriterleri ile en çok kullanılan servislerin başında geliyor. Ayrıca, Alta Vista, "Live Topics" mekanizması ile, aramalarınızı daha hassas ve belirgin yapmanıza olanak tanıyor. Yahoo ve AltaVista için arama/tarama mekanizmaları ve kurallarına daha yakından bakalım:

Yahoo, ilk çıkan "Web Arama" sistemlerindendir. Yahoo, internet üzerinde en çok erişilen sitedir (1997 başı itibarıyla). Özellikle konu katalogları ve basit tarama arayüzü ile dikkat çekmektedir. Yahoo'da herhangi bir konuda tarama yapmak son derece kolay. Aşağıda, Yahoo Servisine (http://www.yahoo.com) bağlanıldığında karşılaştığımız ekran görülmektedir:

Eğer bir konu hakkında bilgi almak istiyorsak önümüzde iki seçenek var :

• Aradığımız konu ile ilgili anahtar kelimeyi/kelimeleri boşluğa yazmak ve "Search" düğmesine basmak,
• Aradığımız konuyu kapsayan uygun içeriği verilen konu başlıkları içinden yakalamaya çalışmak.

girmişsek, sonuçta bu kelimelerin herhangi birisinin geçtiği linkler/dökümanlar bize listelenecektir. Eğer, bir kelime grubunu aynı anda aratmak istiyorsak bunu çift tırnak içinde vermeliyiz. Söz gelimi

şeklindeki bir anahtar kelime, tam olarak "network ethics" 'in anahtar kelime olarak kullanıldığı linkleri/dökümanları bizeverir. Dökümanlarda görülmesini istemediğimiz kelimelerin başına "-" koyuyoruz. Örnek olarak,

şeklindeki bir tarama sonunda elde ettiğimiz dökümanlarda "ftp"ile ilgili şeyler olmayacaktır. Eğer tarama sonucunda bir kelimenin mutlaka olmasını istiyorsak, o zaman da "-" yerine "+" koyuyoruz. Anahtar kelimeler, mantıksal "AND", "OR" ve "NOT" işlemlerine tabi tutulabilirler.

Öte yandan, Yahoo, çok zengin bir konu kataloğuna sahiptir. "Search" düğmesinin altındaki kategorilerde birçok konu başlığı sıralanmıştır. Sözgelimi, Üniversiteler hakkında bilgi aradığımızda (başvuru şartları, okutulan dersler, üniversitelerin web adresleri vb) sol sütundaki "Education" altından "Universities"i seçebiliriz.

Yahoo, Internet üzerinde kişiadı/e-posta adresi/kişi adresi/telefon numarası vb taraması yapmamıza da olanak tanır. Bu tip taramalar, "Yellow Pages", "People Search" başlıkları altındadır. Haber taraması (News Search), Borsa ile ilgili sorgulamalar (Stock Quotes), Spor haberleri (Sport Scores) ve harita sorgulamaları (City Maps) yapılabilir.

"Options" menüsünden, daha detaylı sorgulama kuralları kullanabileceğimiz başka bir sayfaya geçebiliriz. Buradan diğer arama motorlarına geçiş yapmak ve ekstra konu kataloglarına ulaşmak ta mümkün.

Yahoo, yeni bir tarama sistemi geliştirmeye çalışmaktadır. Buraya "Try our new search" kısmından geçilebilir. Yahoo ile, sadece Web üzerinde değil, Usenet üzerindeki en son iletiler üzerinde de tarama yapılabilir. Kullanımla ilgili daha ayrıntılı bilgilere "help" seçeneklerinden ulaşmak mümkündür.

Ayrıca, verdiğiniz kriterlere uygun hiç bir şey bulunamamışsa, Yahoo, taramayı doğrudan Alta Vista'ya yönlendirmektedir.

AltaVista, tarama içeriği ve kullanıcı ara yüzü en zengin servislerden biridir. Aşağıda, Alta Vista Servisine (http://www.altavista.digital.com) ilk bağlanıldığında karşılaştığımız sayfa görülmektedir:

Diğer arama servislerinde olduğu gibi, Alta Vista da, verilen anahtar kelimelere göre tarama yapar.Arama işlemi, iki ayrı şekilde yapılabilir :(i) Simple Query (Basit Arama), (ii) Advanced Query (Genişletilmiş Arama). Basit arama, ilk gelen Alta Vista sayfasıdır.Aradığımız konu ile ilgili anahtar kelime ilgili yazma alanına yazılır, daha sonra "Search" düğmesi TIKlandığında, arama sonuçları ekrana gelir.

Yahoo'ya benzer şekilde, aralarına boşluk bırakılarak girilen kelimeler OR işlemine tabi tutulur ve bu kelimelerin geçtiği herşey listelenir. Birlikte kullanmak istediğimiz kelime grupları (phrases), Yahoo'da olduğu gibi, çift tırnak içinde verilir. Sözgelimi,

şeklindeki bir kelimeler grubu, içinde paris, louvre ve petite galerie olan linkleri/dökümanları bize listeler. Tarama sonucunda mutlaka olmasını istediğimiz anahtar kelimelerin başına "+", olmasını istemediğimiz anahtar kelimelerin başına "-" konur. Sözgelimi,

şeklindeki bir tarama sonucunda elde ettiğimiz bilgilerde, "Atatürk" ve "Türkiye" ile ilgili bilgiler olacak, ama "Osmanlı İmparatorluğu" ile ilgili bilgiler bulunmayacaktır.Kelimeler arasına boşluk bırakmak yerine, ";" (noktalı virgül) de kullanılabilir. Alta Vista, "wild card" kullanımına da izin verir.Söz gelimi,

şeklindeki bir tarama sonucunda, "turkey", "turkish" .... gibi bu tanıma uyan pek çokşey listelenebilir. wild card'lar kelime içinde de kullanılabilir. (alumi*m gibi)

Anahtar kelimelerde büyük/küçük harf ayırımı vardır. Ancak, kelime gruplarında (phrases) bu ayırım yoktur. AltaVista, istenirse bulunan sayfaları sadece belli bir dile göre arayabilir. Şu an 16 ayrı dili desteklemektedir. Bu diller, üst sağdaki menü yardımıyla seçilebilir. Üst soldaki menüden de, istenirse, arama Web üzerindeki dökümanlardan değil de, tartışma öbekleri iletileri üzerinden yapılabilir.

Eğer arama sonuçları çok fazla ise (200'den fazla ise bakmak zor olur), arama kriterini daraltarak sonuçları azaltma yoluna gidebiliriz. Öte yandan, AltaVista, gelen sonuçları analiz edebileceğimiz "Refine" seçeneği de sunar. Bu yolla, gelen cevaplara bakmadan, doğrudan bu butona basılırsa, gelen dökümanlarda en fazla kullanılan kelimelerin olduğu bir tabloyla karşılaşırız. Gelen bu tablodan aradığımız konuyla ilgisi olmayan kelimeleri ekleyerek/çıkararak arama sonuçlarını daha sade ve işe yarar hale getirebiliriz.

Alta Vista'nın sunduğu ikinci bir arama sistemi Genişletilmiş Arama (Advanced Query)'dir. Gelen ana menüden seçilebilir. Bu durumda karşımıza aşağıdaki sayfa gelir :

Görüldüğü gibi, bilgi girilebilecek başka yerler de karşımıza geldi. Burada, aradığımız bilgiler için bir tarih aralığı verebiliriz, anahtar kelimeleri AND, OR,NOT ve NEAR gibi mantıksal operatörlerle ilişkilendirebiliriz. Mantıksal grupları parantez içine alabiliriz. Basit kullanımdaki genel kurallar burada da geçerlidir. Alta Vista için de, kullanım ile ilgili ayrıntılı bir help sistemi vardır. Aşağıda, bazı genişletilmiş arama örnekleri görülmektedir.

turkey AND "istanbul"
"European Community" OR EC
vegetable AND NOT "carrot"
gold or (silver and platinum)
(not gold) and silver
(gold near silver) and (gold near platinum)

Ayrıca, listelenecek dökümanların içeriği ile ilgili başka kısıtlar da verebiliriz. Aşağıda bu kullanımla ilgili bazı detaylar verilmiştir:

host : bilkent.edu.tr :Sadece host name'i bilkent.edu.tr olan sayfaları listeler

image:comet.jpg  içinde comet.jpg isimli bir resim dosyasına link olan sayfaları listeler

link: www.itu.edu.tr İçinde, www.itu.edu.tr 'ye en az 1 link olan sayfaları listeler

text : css İçeriğinde css olan sayfaları listeler (burada, css'nin döküman iinde herhangi bir yerde olması yeterli; link olmasına gerek yok)

Bu kısıtlar, arama alanı içinde verilmeli. (host:bilkent.edu.tr gibi).

Usenet taramalarında da benzer kısıt komutları kullanabiliriz:

from:gokcol@sariyer.cc.itu.edu.tr gokcol@sariyer.cc.itu.edu.tr'den gelen iletileri listeler.

subject:"css" Konusu css olan iletileri listeler. araya boşluk konarak birden fazla subject verilebilir.

newsgroups:tr.internet.discussion tr.internet.discussion isimli haber grubuna gönderilen iletileri listeler

summary:int* summary kısmında int* geçen (internet, international, intel .. vb. ) iletileri listeler

keywords:CSS usenet iletileri içinde, keyword-ü CSS olanları listeler.

Alta Vista, arama ile ilgili tarih kısıtı vermemize de olanak tanır. Arama yapılacak döküman tarihleri için bir başlangıç ve bir de son tarih verebiliriz.

Diğer Arama Servisleri de, benzer kullanıcı ara birimleri sunarlar. Kullanımda bazı farklar olacaktır. Basit aramalarda anahtar kelimeyi yazmak yeter. Belirli bir Arama Servisi'nin daha ayrıntılı kullanımını öğrenmek için help dosyalarıı 5-10 dak. okumalısınız. Göreceksiniz, kazancınız harcadığınız 5-10 dak. dan çok daha fazla olacak.

Sorgulama servislerinin kullanılmasında, aradığınız konu ile ilgili çok fazla sayıda kısıt vermeniz sonuca ulaşmanızı kolaylaştıracaktır. Butip servisler, genellikle, tek anahtar kelime üzerinden yaptığınız sorgulamalardahiç teişinize yaramayan bir yığın gereksiz bilgiyi de listeleyebilir. Bunu önlemenin yolu uygun tarama seçenekleri ve mümkün olduğunca konu katalogları kullanmak.

3. Web kullanarak kişi, adres, e-posta adresi, web adresi, telefon numarası vb sorgulama: Internet White Pages

Sorgulama Servisleri, çoğunlukla, ismini bildiğiniz bir kişinin (kayıtlıysa) e-posta, web adreslerini; bazen telefon numarası ve posta adreslerini bulmanızı sağlayacak ek servisler ve bu işi yapan özel Sorgulama servislerine linkler de sunmaktadırlar. Bunlar, genellikle, "Internet White Pages" olarak adlandırılır. Bunların yanında, özel olarak sadece bu ve benzeri servisler veren web siteleri var. Buralardaki bilgiler, değişik kaynaklardan derlenmiştir. Genellikle, kişiler, kendi adres, telefon numarası, e-posta adresi ve kişisel web sayfası adreslerini bir takım servislere kaydettirirler. Bu servislerde, ilgili veri tabanlarını tarayarak gerekli bilgilere ulaşırlar. Bunlardan en önemlileri,

• Big Foot : (http://www.bigfoot.com) İsmini verdiğiniz bir kişinin e-posta adresini bulabileceğiniz oldukça iyi bir servis.
• WhoWhere : (http://www.whowhere.com) e-posta adresi yanında, web adresi, telefon numarası ve normal adres sorgulaması yapabileceğiniz bir servis. Aşağıda, bu servise bağlandığınızda karşınıza gelen sayfa var:

Soldaki sütundan, sorgulama türü (e-posta adresi, telefon numarası ve posta adresi, ev sayfası gibi) seçilir. Sağda ise, sorgulama türüne uygun formlar bulunmaktadır. Örneğimizde, e-posta (e-mail) adres sorgusu için karşımıza gelen form yapısı görülmektedir. İlk kutuya, aradığımız kişinin adı ile ilgili bilgileri, ikinci kutuya ise (eğer biliyorsak) aradığımız kişinin bulunduğu domain ile ile ilgili bilgileri giriyoruz. "Search WhoWhere" düğmesine basarak sorgulamayı başlatıyoruz.
• 411 Locate : (http://www.411locate.com) Telefon numaraları üzerinden e-posta ve kişisel web sitesi adresi sorgulaması.
• Home Pages @ WhoWhere : (http://homepages.whowhere.com/) Çok geniş bir ev sayfası servisi. Dünya üzerindeki pek çok kişisel/genel ev sayfasını tarayabilirsiniz. Kendi ev sayfanızı da kaydettirebilirsiniz.
• World E-Mail Directory : (http://www.worldemail.com/index.shtml) e-mail directory servisi
 
• Ülkemizdeki Servisler : (Daha ayrıntılı bilgi Türkiye'deki İnternet Servisleri kısmında bulunuabilir)
• Bilkent Directory : (http://web.bilkent.edu.tr/inet-turkey) Kendi isminizi ve size ait bilgileri de kaydettirebileceğiniz ve sorgulama yapabileceğiniz bir servis.
• BEST E-mail Directory : (http://www.best.com.tr/email) Kayıtlı kişilerin e-posta adreslerini sorgulayabileceğiniz ve kendinizi de kaydettirebileceğiniz bir servis.

4. Web kullanarak dosya/bilgisayar programı arama ve alma : Önemli Public Domain Dosya Merkezleri ve Sorgulama Servisleri

Dosya servisleri, geleneksel olarak, FTP siteleri olarak adlandırılır ve buralara FTP ile bağlanılarak programlar alınırdı. Aradığımız bir dosyayı bulmak içinse Archie kullanırdık. Hala, FTP erişimi ile dosya servisi sunan pek çok site var. Web sistemlerinin gelişmesi ile, dosya servisleri de yavaş yavaş FTP platformundan Web platformuna doğru kaymaktadırlar. Çok değişik konularda binlerce programın/dosyanın olduğu pek çok site var. Bunlardan en önemlileri şunlar :

• TuCows : (http://tucows.raksnet.com.tr/tucows) Burası, ünlü Tucows arşivinin ülkemizdeki yansısıdır. Bu yüzden dosya transferleriniz daha hızlı olacaktır. Bu sitede, Win'95/NT, Mac ve OS/2 için her kategoride programlar ve programlar hakkında kısa yorumlar ve değerlendirmeler bulabilirsiniz.
• Shareware Com : (http://www.shareware.com) Çok iyi bir program arama ve alma servisi. Eğer belirli bir konuda program arıyorsanız, ilk bakmanız gereken yerlerin başında burası geliyor. PC, Mac, Amiga, Unix, Atari, Novell vb pek çok platform için bir sürü program var. Bir konu adı vererek o konu ile ilgili tüm programları (istediğiniz işletim sistemi ve platform için) listeleyebilir ve sonrasında alabilirsiniz. Ana menüde bulunan, "en çok alınan programlar (most popular)", "en yeni programlar (new arrivals)", "Selections (konularına göre programları gruplama)" menüleri yardımıyla oldukça kolay ve eylenceli bir sorgulama yapabilirsiniz.
• HotFiles : (http://www.hotfiles.com) Win'95/NT ve Mac için, değişik alanlardaki shareware/freeware programları bulabileceğiniz bir alan. Özellikle site üzerindeki arama motorları çok iyi. Benzer işlevli programları bulmanız ve program hakkındaki değerlendirmeleri/tanımları okumanız olası.
• Simtel : (http://www.simtel.net) PC bazlı her türlü programı bulabileceğiniz (dos/win3.1/win95/nt) ve türünün ilk örneği olan en geniş program kütüphanelerinden biridir. Konu kataloğu tabanlı bir servis sunar. Programlar, içeriklerine göre alt dizinlerde toplanmıştır. Her bir program için kısa bir tanım, yazılma tarihi ve byte olarak büyüklüğü de görülebilir. Dizinler arasından giderek aramalar tapabilir ve bulduğunuz programları alabilirsiniz. SimTel'in pek çok yerde mirror siteleri vardır. Bunlardan biri de odtu ftp sitesidir (ftp://ftp.metu.edu.tr/simtel).
• Washington Univ. Data Archive : (http://wuarchive.wustl.edu) Pek çok önemli arşivin (simtel, cica, linux, CTAN TeX, vb) mirrorlarının da tutulduğu çok büyük bir site. Her türlü bilgisayar sistemi için programlar bulmak olası. "uploads" dizinlerinde en yeni programlar bulunabilir.
• Walnut Creek CDROM : (http://www.cdrom.com) Bir başka devasa program arşivi daha. Ne ararsanız var!!
• WinSite Archive : (http://www.winsite.com) Daha çok Windows tabanlı programları bulabileceğiniz bir site (Cica Arşivi).
• PC Magazine Download : (http://www.pcmag.com/download) PC Bazlı programlar; sorgulanabilir bir arşiv. PC Magazine'den ödül kazanmış en iyi shareware programları
• Windows95 Com : (http://www.windows95.com) Benim gördüğüm en iyi Windows95 arşivi!!! Windows95 arayüzüne benzer bir sistemle çok iyi bir konu kataloğu ve bunun üzerinde çalışan iyi bir sorgulama sistemi var. Günlük güncelleme yapılıyor. Her gün, yeni eklenen programları konularına göre görebilirsiniz. Her alanda, en iyi Windows95 programları kategorisi (Winners). Windows95 ile ilgili binlerce program. Mutlaka ziyaret edin!!
• HappyPuppy : (http://www.happypuppy.com) Evrendeki en iyi oyun Arşivi. Meraklısı bu siteden çıkamayacak!! En iyi oyunlar sıralaması, oyun açıklamaları vbvb.
• Bilkent Arşivi : (http://web.bilkent.edu.tr) Çok kullanılan uygulama programları, TeX ve Linux mirrorları, her konuda Türkçe ve ingilizce FAQ'lar
• Microsoft Arşivi : (http://www.microsoft.com) Microsoft Arşivi. Daha çok, program patch'leri, yardımcı windows uygulamaları, çeşitli sürücüler vb.

5. Web Üzerindeki Kütüphane Servisleri

Kütuphaneler, WAIS türü indeksleme sistemleri ile gopher ve Web üzerinden bağlantı ve sonrasında tarama/bilgi alma şeklinde yeni oluşumlar içine girmektedirler. İlk başlarda kütüphanelere erişim şekli olan telnet yerini süratle web'e bırakmaktadır. Her geçen gün Web arayüzlü kütüphane servisleri çoğalmaktadır. Web ortamının kütüphane erişiminde kullanılması ile, kullanımını herkesin bildiği kolay bir erişim şekli ortaya çıkmaktadır. Bir ölçüde, eskiden var olan değişik kütüphanelerdeki değişik sorgulama, listeleme komutları ortadan kalkıyor ve yerine web arayüzü ve arama motoru benzeri mekanizmalar geliyor. Web üzerinden erişilebilecek iyi bir kütüphane kataloğuna (Coğrafi Bölgelere, Ülkelere, Kütüphane Tipine göre ilgili kütüphanelerin adresleri) http://library.usask.ca adresinden (WebCats; Library Catalogues on the World Wide Web) ulaşılabilir. Ayrıca, Web Virtual Lib (http://www.w3.org/hypertext/DataSources/BySubject/Overview.html) Web Virtual Library : Subject Catalogue; Oldukça geniş bir konu kataloğu sistemi. Sorgulama Servisleri Konu kataloglarından ve Arama Motoru sorgularından da değişik kütüphane sistemlerine ve listelerine ulaşmak mümkün.

6. Bir konu hakkında Internet üzerinde tarama yapmak ve bilgiler edinmek istiyorum. Nasıl yapabilirim? - Bazı Başlangıç Noktaları

Bu bölümün başında web ile ilgili ve Internet Servisleri kısmında her servis ile ilgili bilgiler verilirken, yer yer değinilen "Bilgiye Erişme ve Onu Alma" yolları bu bölümde bir arada verilmiştir. Bu kısımdaki bilgiler, <Akgül, M., "Bilgiye Erişimin Yeni Araç ve Olanakları", (inet2.dvi, v1.25), Ocak 1995.> isimli kaynaktan yapılan bir derlemeyi de içermektedir. Daha geniş bilgi için ilgili dökümana (ftp://ftp.bilkent.edu.tr/pub/INFO/Turkce/inet2.dvi) bakılabilir. Ayrıca; INTERNET: Bilgiye Erişimin Yeni Araç ve Olanakları (Mustafa Akgül, Bilkent Üniv.) isimli kitap da aynı bilgileri içerir.

Internet kullanımı ile amaçlanan, temel servisleri göz önüne aldığımızda, (web, gopher, ftp, vb) aslında aradığımız bir bilgiye ulaşmak ve onu almak, sonrasında da kullanmaktır. Büyükçe bir kütüphanede bilgi taramak gibi. Bu tip bir yaklaşım, "Internet" denince kafamızda canlanan yapının en önemli kısmını oluşturmaktadır. Böyle bir ortamda, kişinin kendini kaybetmeden ilerleyebilmesi ve aradığı bilgilere kolayca ulaşabilmesi konusunda aşağıda yazılanlar bu konuda deneyimsiz/az deneyimli olanlara bir miktar yol gösterecektir.

• Ilk olarak kendi bilgisayar çalışma ortamınızı yeteri kadar öğrenmelisiniz. İletişim/Editor Ortamı vb gibi temel konularda yeterli olmalısınız. Temel dosya sıkıştırma programları ve kullanımları, grafik, işletim sisteminin kullanımı gibi konuları iyi bilmelisiniz.
• Internet araçlarının amaç ve yeteneklerini öğrenmelisiniz. Ilgili kullanım kılavuzlarından işinize yarayacak kısımları çıkarın ve Internet araçları ile (iyi niyetli) denemeler (deneme/yanılma) yapmaktan kaçınmayın.
• Amacınızı iyi belirleyin. Ne yapmak istiyorsunuz? Belli bir konuda bilgi almak mı? Bir kişiyi aramak mı? Gazete başlıklarına göz atmak mı?

• FAQ'lar : Ilgilendiğiniz konuda bir ya da daha fazla sayıda FAQ olabilir. FAQ'lar üzerinde wais ve html (www) ile taramalar, sorgulamalar yapabilirsiniz. WWW ile FAQ'lar üzerinde tarama için; http://www.cis.ohio-state.edu/hypertext/faq/usenet/FAQ-List.html ile ilgilendiğiniz konudaki FAQ'ya ve içindeki bilgilere erişmeniz olası. Ayrıca, bu FAQ'lara FTP ile de ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/mirrors/faq 'dan erişmek mümkün. ftp://ftp.bilkent.edu.tr/pub/INFO altında önemli miktarda Türkçe/Ingilizce FAQ vardır.

• Konu Rehberleri : Bunlar, başlangıçta, Gopher menülerinde görülen ve o konu ile ilgili linkleri içeren kısımlardı. Buralarda belirli konulardaki Internet kaynakları toplanmıştır. Bunların kopyaları mümkün olduğunca Bilkent'te (gopher://gopher.bilkent.edu.tr) tutulmaya çalışılıyor. Gopher kullanımındaki azalmanın aksine, web ortamlarının kullanımı sürekli artmaktadır. Çok zengin bir konu kataloğunun bulunduğu World Wide Web Virtual Library servisine, (W3 Consortium tarafından işletiliyor) http://www.w3.org/hypertext/DataSources/bySubject/Overview.html adresinden ulaşılabilir. Karşınıza çok zengin bir konu kataloğu gelecektir. Konu katalogları içeren diğer bazı önemli servisler bu bölümün başında bulunabilir.

• Web Üzerindeki Sorgulama Mekanizmaları : Yahoo, AltaVista, WebCrawler, Lycos gibi servisler üzerinden, aradığınız konu ile ilgili anahtar kelimeler ve spesifik bazı kısıtlar kullanarak arama/tarama yapabilirsiniz. Buradaki en önemli noktalar :
1. anahtar kelimeleri iyi seçmelisiniz
2. kullandığınız arama servisinin kabiliyetlerini iyice öğrenmelisiniz. Yoksa, binlerce link ve döküman arasında boğulabilirsiniz.
3. Mümkün olduğunca çok seçenek/anahtar kelime/ilişkisel operatör kullanarak tarama aralığını daraltmalısınız.
4. Sorgulama Servisleri de konu katalog servisleri sunarlar. Bunlar, özellikle kafanızda belirli anahtar kelimeler yoksa, global bir arama için ideal başlangıç noktalarıdır.
5. Ulaştığınız her yeni link sizi başka linklere de götürebilecek referanslar içerebilir. Bu yüzden, işinize yarayan bir site bulduğunuzda onu hemen Bookmark etmelisiniz ki sonradan kolayca bulabilesiniz.
Web üzerindeki Sorgulama Servisleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler bu bölümün başında, Web ile aradığım bir bilgiye en kolay nasıl ulaşırım? Popüler Sorgulama Mekanizmaları Nelerdir? altında bulunabilir.

• Listeler : İlgi alanımıza giren listelerin, varsa, FAQ'ları ve kendi arşivlerindeki yardımcı dosyalara bakabiliriz. Bilkent GN sunucunda liste isimleri üzerinde tarama yapabilirsiniz.
• Kütüphane Listeleri : Telnet/gopher/www erişimi olan kütüphanelere bağlanıp taramalar yapabiliriz. Bu tip taramaların daha esnek yapılmasını sağlayan hytelnet sistemlerini kullanabiliriz. Bu konuda işinize yarayabilecek bazı URL'ler:
• http://www.bilkent.edu.tr/baslangic.html
• http://www.bilkent.edu.tr/gezi.html
• http://www.bilkent.edu.tr/Search/ (Taramalar icin)
• Haber grupları (Usenet News Groups) : İlgi alanımıza giren konuda bir haber grubu varsa, o grubun FAQ dökümanı yanında, gruptaki yazışmalara da şöyle bir gözatmakta fayda var. İşe yarar şeyler yakalamak olası. Haber grupları üzerinden de arama yapmak ve faq'ları yakalamak mümkün. DejaNews (http://www.dejanews.com) sadece bu amaç için geliştirilmiş bir arama/sorgulama servisi. Ayrıca popüler arama servislerinin tamamına yakını da usenet taraması yapmamıza olanak tanımaktadır.

7. Internet üzerindeki Organizasyonlar (üniversiteler, ticari kurumlar vb) ve host-lar ile ilgili bilgileri nasıl bulabilirim?

WHOIS servisi bu işe yarar. WHOIS, internet kullanıcılarına bir directory servisi sunar. Bu servis, e-mail adresleri, posta adresleri, telefon numaraları, organizasyonların adresleri vb ile ilgili bilgilere ulaşmanın yollarıdan biridir. WHOIS servisi bu işi bir ana veri tabanını tarayarak yapar. Bu veri tabanı (database) Network Information Center (NIC)'da bulunur. WHOIS'in kullanımı;

whois <-h servis-adi> tanımlamalar

burada <servis adı> sorgulamak istediğimiz veri tabanınının bulunduğu servisin adresidir. Eğer verilmezse, varsayılan (default) adres kabul edilir. Aşağidakiler geçerli whois sorgularıdır:

whois dec.com ; whois bilkent.edu.tr ; whois -h ns.nic.ddn.mil knuth ; whois -h whois.internic.net jones

Kuruluşların internet-servis adresleri oldukça standart sayılabilecek bir yapıdadır. Söz gelimi, bir ticari kuruluşun web adresi muhtemelen : www.kuruluş_adı.com.ülke_kodu şeklindedir. www.cnn.com, www.arcelik.com.tr, www.netscape.com, www.microsoft.com gibi. Eğer bir üniversite adresi arıyorsak, o zaman com yerine edu geliyor. www.itu.edu.tr, www.bilkent.edu.tr, www.mit.edu, www.stanford.edu, www.oxford.edu.uk (?) gibi. Hükümet kuruluşlar için ise gov kullanılıyor. www.tubitak.gov.tr, www.nasa.gov gibi. Bu tip yaklaşımlar, aradıklarınıza daha kolay ulaşmada size büyük zaman kazandıracaktır.

Kuruluş adını içeren anahtar kelimeler üzerinden Web Taraması yapmak ta sizi sonuca götürebilir.

Internet White Pages, kuruluş isimlerine ve web sitelerine ulaşmanızı ve kolayca ilgili bilgileri bulmanızı sağlayan mekanizmalardır. Buralara da, popüler arama servisleri kanalıyla ulaşmak mümkündür. WhoWhere : http://www.whowhere.com servisi de ana menüden, "Companies on the Net" seçeneği ile firma adreslerine ulaşmanızda yardımcı olabilir.

Ülkemizdeki ticari kuruluşlar, resmi kurumlar, sivil toplum örgütleri, politikacılar, siyasi partiler, üniversiteler vb. ile ilgili pek çok bilgi ve gerekli linklere http://web.bilkent.edu.tr/inet-turkey adresinden erişilebilir. BU bölümün değişik yerlerinde, konu ile ilgili başlangıç noktaları bulabilirsiniz.

8. Kendi adımı, e-posta ve web adresimi nasıl kaydettirebilirim? (Böylece, başkaları sizi bulabilir)

Kendimize ait bilgileri kaydettirebileceğimiz bazı servisler şunlardır :

• WhoWhere : (http://www.whowhere.com) Bu serviste, "Add my listing" seçilerek, kendinize ait e-posta, telefon numarası, web adresi vb bilgilerini kaydettirebilirsiniz. WhoWhere servisi ve whowhere veri tabanını kullanan diğer servisler ile sorgulama yapan kişiler size ait bilgilere ulaşabilecektir.
• Bilkent Directory : (http://web.bilkent.edu.tr/inet-turkey) Kendi isminizi ve size ait bilgileri de kaydettirebileceğiniz ve sorgulama yapabileceğiniz bir servis.
• BEST E-mail Directory : (http://www.best.com.tr/email) Kayıtlı kişilerin e-posta adreslerini sorgulayabileceğiniz ve kendinizi de kaydettirebileceğiniz yerel bir servis.

9. Bir sistemde (domain) çalışan kişileri nasıl görebilirim?

Bunu FINGER kullanarak yapabilirsiniz. Kullanımı :

finger @domain_adı

Örnek: finger @sariyer.cc.itu.edu.tr Bu komutun cevabı; ilgili sistemde o an çalışan kişilerin bir listesidir. Finger servisini kullanabilmeniz için sorgulama yaptığınız sistemin buna müsade etmesi gerekir. Eğer karşı tarafta bir Finger daemon yoksa bunu kullanamazsınız. Çok makinalı sistemlerde, şayet tüm domainde finger bilgisini toplayan ve sunan bir mekanizma yoksa, aradığınız kişiye ait bilgiye erişemezsiniz. Ticari firmalar bazen finger bilgisini vermek istemezler.

10. Belirli bir kullanıcının makinasının o an açık olup olmadığını nasıl anlarım?

Bunu da FINGER ile yapabilirsiniz. Kullanımı :

finger user@domain_adı

Örnek : finger akgul@bilkent.edu.tr ; finger gokcol@sariyer.cc.itu.edu.tr Bu komutun cevabından, ilgili kullanıcının o an makinasının açık olup olmadığı; eğer açıksa hangi terminalde çalıştığı, eğer tanımlamışsa 'plan' dosyasında kendisi ile ilgili verdiği bazı bilgileri elde edebiliriz.

11. Internet'e bağlı bir bilgisayarın bağlantısının o an açık olup olmadığını nasıl anlarım?

PING komutu bu işe yarar. PING, belli bir sayıda, 50-60 byte yer tutan küçük sinyalleri (echo) test etmek istediğiniz internete bağlı sisteme goöderir ve bunu kesintisiz almaya çalışır. Daha sonra da, ortalama cevap zamanını, sinyallerin ne kadarının geri döndüğünü, ne kadarının kaybolduğunu size bildirir. Buradan da o sistemin bağlantısı ve bağlantı hızı konusunda ortalama bir fikriniz olur.

12. Internet üzerinde Ingilizce Sözlük: Kelime sorgulama

Ingilizce kelimeleri doğru yazıp yazmadığınızı ya da bir kelimenin anlamını on-line internet üzerinden öğrenebilirsiniz. Bu işi yapmak için geliştirilen servislere "webster" servisi adı verilir.Böyle bir servise, http://c.gp.cs.cmu.edu:5103/prog/webster ile ulaşabilirsiniz. Bu servis, kelimelerin anlamlarını vermenin yanında, o kelime ile ilgili diğer kullanımlar ve kelimeleri de listeleyebiliyor. Diğer Webster Servisleri arasında, Merriam's Webster's Dictionary (http://www.m-w.com/) ve ARTFL Project's Dictionary http://humanities.uchicago.edu/forms_unrest/webster.form.html sayılabilir.

13. Grafik Arabirimli Sorgulama Programları

Günümüzde, finger, ping, whois, ph sorgulamaları grafik kullanıcı arayüzü olan programlarla yapılabiliyor. Bu programlarda, sadece gerekli alanları doldurmanız ve bir düğmeye tıklamanız yeterli. finger ve ph, e-posta programlarının sundukları yardımcı hizmetler olararak karşımıza çıkabilir (Eudora buna bir örnek). Bu servislere web üzerinden erişim de gittikçe yaygınlaşmaktadır. Aşağıda, windows 95 altında çalışan, ve yukarıdaki tüm sorgulamaların yapılabildiği, PoscardWare bir yazılım olan WhoIs (http://www.ping.be/user/Luc.Neijens adresinden alınabilir) programının ekran çıktısı görülmektedir.

14. Mühendislik ve ilgili konularda sorgulama

Bu bölümde, mühendislik ve ilgili konularda bazı başlangıç noktaları verilmeye çalışılacaktır. Her ne kadar genel konu kataloglarından ve sorgulama servislerinden yararlanılarak, her konuda olduğu gibi, mühendislik konusunda da tarama yapılabilse de, mühendislik ile ilgili eksiksiz bir konu kataloğu bulunmamaktadır. Aşağıda, zaman içinde, bu CSS'nin yazarının internet'te karşılaştığı mühendislik ile ilgili yararlı bazı başlangıç noktalarını bulacaksınız.

• Clearinghouse Engineering & Technology : http://www.clearinghouse.net/chhome.html Tüm mühendislik alanlarını kapsayan çok büyük bir konu kataloğu. İyi bir başlangıç noktası.
• Yahoo Science/Engineering Konu Kataloğu : http://www.yahoo.com/Science/Engineering/
• Virtual Library on Mechanical Engineering : http://cdr.stanford.edu/WWW-ME/home.html
• World Lecture Hall : http://www.utexas.edu/word/lecture
• American Society for Engineering Education : http://www.asee.org
• ABET : http://www.abet.ba.md.us/ Accreditation Board for Engineering and Technology
• IEEE : http://www.ieee.org
• ASME : http://www.asme.org
• CORDIS : http://www.yahoo.com/Science/Engineering/ Avrupa Topluluğu ARGE Ağı
• Engineering Information Inc : http://www.ei.org/ Mühendislerin kendi araştırma sonuçlarını diğerleri ile paylaştıkları bir platform.
• Mühendislik Haber Grupları : sci ana hiyerarşisi altındaki bir çok grup ve sci.eng hiyerarşisi altındaki gruplar mühendislik ve ilgili konuları kapsarlar.

15. Dünyadaki üniversiteleri sorgulama

College Net : http://www.collegenet.com (Daha çok ABD'deki) üniversiteler, başvuru koşulları, parasal destek programları, burslar vb. hakkında bazı bilgilere ulaşabilirsiniz. Veriler üzerinde sorgulama yapmak mümkün.

College and University Home Pages : http://www.mit.edu:8001/people/cdemello/univ.html Dünyadaki (servise kayıtlı) tüm üniversitelerin web sitelerinin listesini alfabetik/ülkelere göre coğrafi sırada burada bulabilirsiniz.

Princeton Review : http://www.review.com üniversiteler, programlar, giriş koşulları, okullar arası karşılaştırmalar, en iyi okullar vb., veriler üzerinde sorgulama yapmak mümkün.

16. Internet üzerinde Hava Durumu Sorgulama

Internet üzerinden, belirli bir bölgedeki hava durumunu (sıcaklık, nem, yağış durumu, meteorolojik haritalar vb) sorgulamak mümkün. Bu, özellikle Kuzey Amerika ve kısmen Avrupa merkezleri için yapılabiliyor (1997 başı). Meteoroloji istasyonlarının network bağlantıları ve iyi bir veritabanı oluşturulması ile ülkemizde de yapılabilir kanısındayım. Aşağıdaki servisleri kullanarak Web üzerinden hava durumu sorgulayabilirsiniz:

• The Weather Channel : http://www.weather.com
• Internet Weather Services : http://aviation.jsc.nasa.gov/wx.html
• Weather Map : http://www.mit.edu:8001/usa.html (ABD için hava durumu sorgulama)

17. Internet Turistleri : Virtual Tourists

Her ülkedeki bazı servisler, kendi ülkeleri/yöreleri ile ilgili bazı turistik katalogları web ortamında sunmaktadırlar. Ülkemizde bu konuda iyi bir servis, Ege Üniv. dedir (http://www.ege.edu.tr).  Aşağıdaki linkler de bu ve benzeri (seyehat ile ilgili) konularda size yardımcı olacaktır :

• Travel and Entertainment Network : http://www.ten-io.com/index.html
• Travel Assist : http://travelassist.com/ta_home.html
• Starting Point - Travel : http://www.stpt.com/travel.html
• Travel weekly (Haftalık Dergi) : http://www.novalink.com/travel/
• Lonely Planet Travel Center : http://www.lonelyplanet.com/

18. Internet Üzerindeki Yazılı/Görüntülü Medya Kuruluşları

Günümüzde, artan oranlarda gazete,radyo ve tv şirketleri, bu servislerini web üzerinden de verme eğilimindedirler. Bu, web ortamlarının popüleritesini birhayli arttırmıştır. Günlük gazetelerin ve TV yayınlarının web üzerinden kullanıcılara sunulması, web sayfası dizaynlarına yeni ve çok renkli boyutlar getirmiştir. Her an değişen, cıvıl cıvıl ve çok dinamik servisler oluşmuştur. İşte, ziyaret edebileceğiniz bazı linklerin listesi. (Sorgulama Servisleri ve Konu Katalogları üzerinden çok değişik benzer içerikli linklere de ulaşmanız olası).

• Milliyet Gazetesi : http://www.milliyet.com.tr
• Wall Street Journal : http://update.wsj.com
• Time : http://www.pathfinder.com/@@trU9ShDlkQMAQKEU/time/magazine/magazine.html
• Magazin Dergilerine Linkler : http://www.stpt.com/magazine.html
• ABC News : http://www.realaudio.com/contentp/abc.html (Real Audio gerekiyor)
• CNN Interactive : http://www.cnn.com/
• c|net Online : http://www.cnet.com/
• GNN News : http://www.gnn.com/gnn/news/index.html
• USA Today : http://www.usatoday.com/
• Radyo ODTÜ : http://www.radio.metu.edu.tr/ (Real Audio gerekiyor)
• TV Net : http://tvnet.com/

19. Internet Üzerinde Yemek Tarifleri

Can boğazdan gelir derler ya, isterseniz, internet bu amaca da hizmet edebilir. Yemek konusunda bazı taramalar yapmaya ne dersiniz? İşte size bazı başlangıç noktaları : (Benzer servisler ülkemizde de olursa, bunları da ileriki sürümlerde listeye dahil edeceğiz)

• Usenet CookBook : http://www.astro.cf.ac.uk/misc/recipe/introduction.html
• Veggies Unite : http://www.honors.indiana.edu/~veggie/recipes.cgi/ (vejeteryanlar için)
• Usenet Recipes : gopher://spinaltap.micro.umn.edu:70/00/fun/Recipes/usenet/ Usenet üzerinden derlenmiş bir sürü yemek tarifi var. Tarifler yemeklerde kullanılan ana malzemeye göre gruplanmış (beef, chicken, fish, seafood, meat vb gibi).

20. Internet üzerinde iş arama

• On-line Career Center : http://www.occ.com/
• Job Hunt : http://www.job-hunt.org/
• About Work : http://www.aboutwork.com/
• Virtual Job Fair : http://www.vjf.com/

21. Diğer

Bu bölümde, belirli bir gruba girmeyen bazı ilginç başlangıç noktalarını bulabilirsiniz. Her sürümde yeni linkler ve kategoriler eklenecektir.

• Internet üzerinde en sık ziyaret edilen sitelerin listesini görmek ister misiniz? http://www.hot100.com (ya da, http://www.web21.com)
• Web üzerinde Müze ziyareti yapmaya ne dersiniz? http://w3.metu.edu.tr:8080/vm/
• Vizyondaki Filmlere bir göz atalım mı? http://www.movielink.com, Internet Movie Database: http://www.mstate.edu/Movies, Paramount Pictures:http://www.paramount.com/homeindex2.html
• e-posta arkadaşı edinmek ister misiniz? http://www.penpals.com
• Internet üzerinde "hayvanat bahçesi" de olur mu demeyin!! İşte size ziyaret edebileceğiniz bir e-zoo: http://netvet.wustl.edu/e-zoo.html
• Web üzerinde sohbet ortamı : Web Chat : http://www.irsocietycom/webchat/webchat.html
• Internet üzerindeki alışveriş merkezleri : Web tabanlı sistemlerin alışverişte kullanımı hergeçen gün artmaktadır. Internet Shopping Network (http://shop.internet.net), One World Plaza (http://www.digimark.net/windata), Deep Space Mall (http://www.deepspace.com)