<BODY>
<CENTER><B><FONT COLOR="#FF0000">
<FONT SIZE=+3>
Ev Sayfama Hoş Geldiniz
</FONT>
</FONT></B></CENTER>
<BODY>
</HTML>
1. Benim de bir web sayfam olabilir mi? Bunun için nelere ihtiyacım var?
Internet erişimi olan herkesin bir web sayfası olabilir. Web üzerinde gezinirken rastladıklarınıza benzer sayfalar yapabilmeniz için ilk öncelikle bu sayfaları koyabileceğiniz bir "web sunucusu" olması lazım. Bu sunucular, dışardan insanların, netscape, msie vb gibi web istemcileri kullanarak ilgili sayfaları görmesini sağlayan bilgisayarlardır ve bunların üzerlerinde çalışan özel sunucu programlar (httpd) vardır. Internet Servis Sağlayıcı şirketlerin hemen hemen hepsi kullanıcılarına kişisel web sayfası hizmeti veriyorlar. Bu yüzden, internet erişiminiz varsa, muhtemelen, kendinize web sayfası yapabilmeniz için artık hazırsınız demektir.
2. Bir Web Sayfası Neye Benzer? HTML Nedir?
Web sayfaları, 6. Bölüm'de de görüldüğü gibi,
HTML adı verilen özel bir formatlama dili kullanılarak yapılır. HTML, Hypertext
Markup Language için uydurulan bir kısaltmadır. HTML, sayfalara yazacağınız
bilgilerin formatlarını (yazı rekleri, büyüklükleri, paragraf biçimleri
vb gibi), sayfalar arasındaki kompozik geçiş bağlantılarını vb verebileceğiniz
vb bazı komutlar içerir. Bunu küçük bir örnekle açıklayalım :
| <HTML>
<BODY> <CENTER><B><FONT COLOR="#FF0000">
<BODY>
|
|
| <HTML>
<HEAD> Bu alana, normal olarak web sayfasında görüntülenmeyen bilgiler yazılır. Bunlar; sayfa başlığı, anahtar kelime tanımlamaları ve sayfa içeriğinde kullanılan karakter bilgisi (dil, code page vb) vb. dir. </HEAD> Döküman genelinde öncelikle yüklenmesi istenen JavaScript, VBScript kodları da bu alana yazılabilir. <BODY> Bu alana, doğrudan web sayfasında görülen her türlü düzyazı, formatlama bilgileri, diğer komutlar vb. yazılır. </BODY> </HTML> |
Netscape Navigator, Microsoft Internet Explorer, Mosaic, Lynx ve Opera gibi web istemcileri (tarayicilari) ise bu HTML kodlarini yorumlayarak sonucta web sayfalarının görünen biçimlerini oluştururlar. Döküman formatlama özellikleri düşünüldüğünde, HTML'yi bir kelime işlemci gibi düşünmek te olası. Ancak bir farkla : HTML her bilgisayar ortamında, her türlü web tarayıcısı ile hep benzer sayfa biçileri oluşturur ve sunar. HTML'nin döküman formatlama (biçimleme) dışında sunduğu en önemli özelliklerden biri de dökümanlar içinde ve dökümanlar arası kurulabilecek bağlantılardır (link). Bu haliyle, dökümanlar arası gezinmek ve bilgiler arasında dolaşmak mümkün olur.
6. Bölüm'de anlatıldığı gibi, web istemciniz ile bağlandığınız sayfanın kaynak kodunu (yani HTML halini) istemcinizin "View" manüsü altındaki Page Source (Microsoft IE için sadece "Source") ile görebilirsiniz. Yani, Web istemcilerinizde gördüğünüz sevimli sayfalar aslında tamamen ASCII karakterlerden oluşan "metin dosyalarıdır".
HTML'nin sağladığı bazı önemli özellikler şunlardır :
3.
Bir web sayfasında görülebilecek tipik elemanlar
nelerdir?
Web'de gezinmişseniz bilirsiniz. Sayfalara bağlandığınızda, karşınıza oldukça değişik türden bilgi ve bu bilgileri size sunan sayfa elemanları geliyor. Aslında bu, web'in sağladığı en büyük özelliklerden birisi. Yani, birbirinden çok farklı türden bilgiye aynı platformda ve kompozit bir şekilde ulaşmak!!
HTML sayfaları, grafik, animasyon, film, müzik, arkaplan müzikleri gibi hergeçen gün artan oranlarda desteklenen bileşenler de içerirler. Bunun yanında, kullanıcıların etkileşimli bir şekilde doldurabilecekleri formlar, kullanıcının yönlendirebileceği ve içeriğini değiştirebileceği dizaynlar (dinamik html) da içerir. web sayfaları yapısı ve web istemci teknolojisi, standart olmayan veri yapılarının da web üzerindeki diğer bilgilerle entegrasyonuna "plug-in" denilen yardımcı programlar vasıtasıyla izin verirler.
4. Sayfa
içeriği nasıl saptanır? Ön dizayn yapmanın getirebileceği avantajlar Nelerdir?
Nelere dikkat edilmeli?
Web sayfasında hangi bilgilerin yer alacağını saptamak ilk yapılması
gerekenlerden. Sayfanızı hazırlamadaki amacınız ne? Kendinizi tanıtmak
mı? Bir ürünü mü tanıtmak? Ya da, sevdiğiniz bir sanatçı ile ilgili bir
sayfa mı yapmak istiyorsunuz?? Daha sonra, 1-2 hafta süreyle web'de gezinin.
Sizinkine benzer içerikli sayfalarla mutlaka karşılaşırsınız. Buradan,
iyi ya da kötü tasarımın ne olduğu konusunda kafanıda fikirler oluşacaktır.
Öte yandan, normal bir internet kullanıcısının profesyonel bir grafik ya
da web sayfası tasarımsıcı olmasını da bekleyemeyiz.. Bu yüzden, ilk sayfanız
çok sade görünümlü olabilir. Herzaman, web sayfasının içerdiği bilgilerin
önemli olduğunu ve sayfa düzeninin de bu bilgilere kolayca erişimi sağlayacak
şekilde olmasının getireceği kolaylıklar ve avantajları akılda bulundurun.
Eğer web sayfalarınızda birden çok konuyu işleyecekseniz, buna göre ilgili
dosyaların sabit diskte bulunması gereken dizin yapılarını saptamak ta
yapılması gereken ilk işlerden biri olmalı. Her farklı sayfanın farklı
bir dizinde saklanması sayfa organizasyonunu kolaylaştırır.
Belirli bir konuda hazırlanmış iyi web sayfaları, öncelikle, buraya bağlanan insanların mümkün olduğunca zahmetsiz ve kısa yoldan isteklerine ulaşmalarını sağlamalıdır. Ayrıca, konunun dışına taşmadan, verilmek istenen anlatılmalıdır. Hiç kimse, ekranlar dolusu uzunlukta yazılardan oluşan bir siteyi okumak istemez. Bu genellikle çok sıkıcı olur.
Web sayfasında ne kadar grafik/resim/ses vb olacağı, bu dosyaların büyüklüklerinin
belirlenmesi de çok önemli. Hiç kimse, bağlandığı bir web sayfasında 100lerce
kilobyte tutan bir resim ya da animasyon dosyasının yüklenmesini beklemek
istemez. Web sayfalarında resim ve animasyon kullanımı sayfanın çekiciliğini
arttırsa da, unutmayın ki bu sayfalara ulaşacak kişilerin internet bağlantı
hızları 14.4kbps modem bağlantısı düzeyinde de olabilir.
5. Tipik bir web sayfası düzeni nasıldır?
Tipik bir web sayfası aslında tam anlamıyla hiyerarşik bir yapıdadır. Bu modüler yapı, sayfalara yeni bilgiler ve sayfalar eklenmesini kolaylaştırır.
6. Web Sayfası Hazırlamak zor mudur? Özel bir editöre ihtiyacım var mı?
Web sayfası hazırlamak başta tahmin edildiği gibi ya da sanıldığı kadar zor değildir. Bu işi kolaylaştıran birçok araç var.
Aslında, HTML dökümanlarının tamamı ASCII karakterlerden oluşan ve herhangi bir editörde yazılabilen metinlerden oluşmuştur. UNIX üzerinde pico, vi; DOS altında MSDOS Edit ya da bir windows textpad veya sevdiğiniz herhangi bir metin editörü kullanarak HTML dökümanlarınızı hazırlayabilirsiniz. Yani, hiç bir özel editöre ihtiyacınız yok. Ancak, HTML format belirteçlerini hatırlamak ayrı bir dert, yazmak ayrı bir dert.. Yüzlerce HTML belirteçini hatırlamak profesyonel bir tasarımcı için bile gerçekten çok zor.
Bunu berteraf eden bazı yardımcı bilgisayar programları var. Bunlara, "HTML Editörleri" denir. HTML editörleri 2 grupta toplanır :
Bu tip editörlerin hemen hepsi, kolay web sayfası hazırlama sihirbazları (wizard) sunarlar. Böylece, bazı boşlukları doldurarak basit bir web sayfasını kolayca oluşturabilirsiniz. Ayrıca, hemen hemen tüm editörler, hazırladığınız sayfaları bir web sunucusuna (FTP ya da HTTP protokolü ile) gönderebilmek için gerekli araçları (web publishing) da içerirler. Bu editörler, çoğunlukla, dökümanınız içinde kullandığınız HTML komutlarını farklı renklerde göstererek sayfanızın oluşturulma sürecini kolaylaştırırlar.
Çoğu editör, bazı temel JavaScript programları/özellikleri ekleme ya da hareketli GIF resimlerini (animated GIF) kolayca hazırlamanızı sağlayabilirler.
Bu editörlerden bazıları, hazırladığınız web sayfalarındaki HTML kodlarını kontrol edebilirler ve hatalı/eksik kullanımları saptayabilirler. Bunları yapan bazı yardımcı programları da http://www.halsoft.com/web-lint adresinde bulabilirsiniz.
Bu editörlerden en popülerlerinden bazıları HotDog Pro (http://www.sausage.com),
HomeSite, Web Edit, HotMetal ve DiDo 'dur. Bunlar ve benzeri diğer editörlere
(Windows, Mac ve OS/2 için) Raksnet Tucows yansısından kolayca ulaşabilirsiniz.
Adresi : http://tucows.raksnet.com.tr/tucows.
http://www.zdnet.com/~pcweek/navigator/htmled.html
adresinde deHTML editörleri ile ilgilibilgilere ve bu programların bulunduğu
diğer adreslere erişebilirsiniz.
HTML yardımı, kolay sayfa hazırlama sihirbazları, heceleme, web sunucusuna dosya gönderebilme gibi özellikleri bu programlar da, genellikle, sunarlar. Benzer şekilde, buton hazırlama, JavaScript programları/komutları ekleme ya da hareketli GIF resimlerini (animated GIF) kolayca hazırlamanızı sağlayabilecek özellikler de bu programlarda son günlerde sıkça karşılaştığımız özelliklerden. Popüler web istemcilerinden olan Netscape Navigator (4.x) bünyesi içinde yer alan "Composer" bu tür bir editör. Eğer Netscape 3.x kullanıyorsanız web editörü bu ürünün Gold sürümünde.
Popüler görsel editörlerden bazları ve alabileceğiniz adresler şöyle
: Microsoft Front Page (http://www.microsoft.com)
; Symantec Visual Page (http://www.symantec.com);
Adobe Page Mill (http://www.adobe.com);
Claris Home Page (http://www.claris.com).
Ayrıca, Microsoft Internet Explorer 4.x surumu ile birlikte "Front Page
Express" adıyla, orijinal ürünün daha basit bir sürümü de ücretsiz dağıtılmaktadır.
Programlar genellikle Windows (95/NT) ve Mac (PowerPC) altında çalışmaktadır.
Bunlar ve benzeri diğer editörlerin çoğuna (Windows, Mac ve OS/2 için)
Raksnet Tucows yansısından kolayca ulaşabilirsiniz. Adresi : http://tucows.raksnet.com.tr/tucows.
http://www.zdnet.com/~pcweek/navigator/htmled.html
adresinde deHTML editörleri ile ilgili diğer bazı bilgilere ve bu programların
bulunduğu diğer adreslere erişebilirsiniz.
7.
Hiç HTML bilmeden görsel editörlerle web sayfası
hazırlayabiliyorum. HTML'ye yine de ihtiyacım var mı?
Bu sayfanızın içeriğine bağlı. Görsel editörler; tablo, frame, her
türlü formatlama, resim/ses vb ekleme gibi özellikleri sağlarlar ve bunlar
ortalama bir web sayfası için yeter. Ancak, özellikle yeni HTML komutları,
Java Appletleri, bazı CGI teknikleri vb eklemek için sayfanızın HTML şekli
üzerinde biraz çalışmanız gerekebilir.
Ayrıca, HTML felsefesini anlamak ve formatlama ortamlarını öğrenmek yazdığınız sayfaya herhaliyle hakim olmak demektir. Bağlandığınız sitelerdeki sayfa içeriklerini anlamak ve bazı teknikleri öğrenmek için de biraz HTML bilmek sonuçta yararlıdır.
8.
HTML dilinin en temel elemanı : Döküman
biçimleme belirteçleri (TAG)
HTML'nin en temel işlevi, yazdığınız bir dökümana biçim vermektir (yazı
karakterini, rengini, büyüklüğünü değiştirmek; paragraf eklemek; resim
eklemek vb gibi). Bu, kullanılan bazı biçimlendirme (formatlama) belirteçleri/komutları
kullanılarak yapılır. Söz gelimi; sayfamızda "merhaba" kelimesinin koyu
renkli görünmesini isteyelim. Bu durumda, <BODY> ... </BODY> arasına;
<B>deneme</B>
yazmalıyız. Bu ise, bir web istemcisinde görüntülendiğinde, deneme şeklinde bir sonuç üretir. Bu basit örnek aslında HTML dilinin en temel kuralı hakkında tüm ipuçlarını vermektedir : Bir HTML döküman hazırlamak, temel olarak, öncelikle sayfada görünmesini istediğimiz düzyazı bilgileri yazmak; sonrasında da bu yazının istediğimiz yerlerinde uygun belirteçler (TAG) kullanarak istediğimize uygun bir görünüm kazandırmaktır.
Tüm HTML belirteçleri < karakteri ile başlar ve > karakteri ile biter ve bu HTML dökümanını gösterecek Netscape, MSIE gibi web istemcilerine, yazıyı koyu göstermek, italik yapmak, bir resim göstermek vb türünden özel birşeyler yaptırır. < > arasına ise, ilgili belirteç komutu ve bazen de birtakım ilave parametreler (seçenekler) gelir. Sözgelimi yukarıdaki örnekte, <B> belirteçi, kendinden sonra yazılan yazıların web istemcilerinde KOYU RENK görünmesini bildirir.
Genellikle HTML belirteçleri çift halinde kullanılır (ancak bu kuralın istisnaları da vardır). Yukarıdaki örneğe tekrar dönecek olursak, <B> belirteçinin çifti </B> dir. Böylece, yazının belli bir kısmına (yani, sadeec <B> ..... </B> arasına yazdığımız kısmına) biçimlendirme yapmak mümkün olur. Her belirteçin çifti, isminin başına bir ayıraç (/) konarak elde edilir ve yine < > arasına yazılır.
Herhangi bir HTML belirteçinin genel formatı şöyledir :
<belirteç-adı
seçenek1="değer1"
seçenek2="değer2"
seçenek3="değer3".........
>
Bilgileri yazmada küçük/büyük harf ayırımı yoktur. Ancak, tüm HTML
belirteçlerini ve seçenek adlarını büyük harfle; değerleri ise küçük harfle
yazmak oldukça yaygın bir alışkanlıktır.
HTML, dökümanlar üzerinde kullanılabilecek yüzlerce belirteç içerir. Bu da, web editörlerinin sayfa hazırlamada ne kadar yararlı araçlar olduğunu göstermektedir. En baştaki örneğe tekrar dönelim :
<FONT SIZE=+3>
Ev Sayfama Hoş
Geldiniz
</FONT>
<FONT> belirteçi, kendisinden sonra gelen karakterlerin yazı büyüklüğü, rengi, tipi vb ile ilgili değişiklikler yapabilmemizi sağlar. Dikkat edilirse, belirteç adından sonra bir seçenek kullanılmış. Biçilendirme sadece dökümanın belli bir kısmına uygulanmak istendiğinden, ilgili belirteç, çifti olan </FONT> ile kapatılmış. Kapatma belirteçinde, sadece belirteçin adı ve sol tarafına ayıraç işareti (/) konur.
Bir başka örnek verelim :
görülecektir. Tabii bunun için, ilgili resim dosyasının, html sayfanızı
sakladığınız dizinde bulunması lazım. Okuduğunuz dökümanın ilerleyen bölümlerinde
önemli HTML belirteçleri ve önemli kullanımları ile ilgili bilgiler de
verilecek.
9. HTML
dökümanın genelinde etkili ve sayfada doğrudan görülmeyen belirteçler
Baştaki tabloda da belirtildiği gibi, bir HTML
döküman, <BODY> </BODY> arasına yazılır. Baştaki <HEAD>
.. </HEAD>
arasına yazılan belirteçler tüm döküman üzerinde etkilidir ve web istemcileri
tarafından doğrudan görüntülenmezler.
Bunlardan en önemlisi, yazılan HTML dökümana isim vermekte kullanılan
<TITLE>'dır. Bu belirteç, hazırlanan web sayfasına bir isim verilebilmesini
sağlar. Böylece, sayfayı yükleyen birisi, <TITLE> ile verilen isim bilgisini
(sayfanın konusunu içeren bir tanımlama) kendi istemcisinin tanımlama satırında
görür. Aşağıda, bu belirteçin örnek bir kullanımı görülmektedir.
<HTML>
<HEAD>
<TITLE> Orhan Gökçöl'ün Web Sayfası </TITLE>
</HEAD>
<BODY>
....
</BODY>
</HTML>
Bu alanda kullanılabilecek ikinci önemli belirteç <META> 'dır. Kullanımda, kendisinden sonra bir seçenek adı verilerek kullanılır. Bu belirteç kullanılarak verilen bilgiler çok çeşitli olabilir. Söz gelimi, web sayfaları üzerinde dolaşan arama motorları, sayfaların bu kısmındaki <META> belirteçlerine bakarak sayfaları gruplar. Bu kullanımda, <META> ile birlikte, sayfanızdaki içeriği yansıtan bazı anahtar kelimeler ve tanımlamalar verebilirsiniz. Aşağıda bununla ilgili bir örnek görülmektedir :
<META NAME="Description" CONTENT="Web sayfasi hazirlamak
icin bazi kisa bilgiler">
<META NAME="KeyWords" CONTENT="html, htm, kisisel web
sayfasi, web">
<META NAME="Author" CONTENT="Orhan Gokcol">
Meta belirteçinin önemli bir kullanımı da, sayfadaki yazıların hangi "dil ailesi"ne ait karakterlerle yazıldığını belirtmek içindir. Türkçe, Latin5 dil ailesindedir. Buna ait standart tanimlamasi ise iso-8859-9 olmaktadır. Aşağıda buna ait bir kullanım gösterilmiştir.
<META HTTP-EQUIV="Content-Type" CONTENT="text/html;
charset=iso-8859-9">
10. HTML Döküman İçinde Link Kullanımı
Web sayfalarının en önemli özelliklerinden birisi, kolayca başka sayfalara
ve dökümanlara geçiş yapılabilinmesidir. Bu,
<A> belirteçi kullanılarak yapılır. Aşağıdaki örneği inceleyelim
:
| Ana sayfaya dönmek için <A HREF="http://www2.itu.edu.tr/~gokcol/css/index.html"> buraya </A> fare ile tıklayınız. |
Bunun bir web istemcisindeki görüntüsü ise aşağıdaki gibi olacaktır
:
|
|
Örnekte, "buraya" kelimesine index.html dosyası bağlanmıştır. Böylece,
"buraya" kelimesinin üstüne gelip fare ile tıkladığınızda,
http://www2.itu.edu.tr/~gokcol/css/index.html yüklenecektir.Bu ve benzeri
URL lere bağlantı tanımlarken, bağlantı kurmak istediğimiz kelimenin soluna
<A HREF="tam-url-adı"> yazıyoruz. Bağlantı kelimesinden sonra ise, </A>
ile belirteçi kapatıyoruz. Yukarıdaki örnekte, eğer index.html dosyası
aynı dizinde ise, uzun uzun URL'i yazmak yerine doğrudan <A HREF="index.html>
yazmak ta yeterlidir. Bu yolla, her türlü URL kullanılabilir (ftp, http,
e-posta, gopher, wais). Aşağıda kullanımla ilgili bazı örnekler var :
|
|
|
|
|
|
İstenildiği kadar bağlantı aynı anda kullanılabilir.
Bir diğer kullanımda, eğer istenirse, bir URL adresine değil de herhangi
bir dosyaya da bağlantı yapılabilir. İlgili bağlantı fare ile tıklandığında,
eğer o dosya tipi web sunucusu ve sizin web istemciniz tarafından bilinen
bir tipse, o zaman ekranda sonucu görürsünüz. Söz gelimi, düzyazı dosyalar
(TXT), Resim dosyaları (GIF, JPG, JPEG, PNG, XBM) böyledir.
|
|
Eğer ilgili dosya bilinmeyen bir tipte ise, o zaman bu bağlantı tıklandığında, kullanıcının web istemcisi o dosyayı "diske saklamak" ya da bir uygulama programıyla açmak şeklinde iki seçenek sunar. Bazı dosya tipleri ise, web istemcilerine yüklenen yardımcı "plug-in" ler ile işlenebilir. Bunlardan en popülerleri ses formatları (AU, WAV, MID); video formatları (RM, MOV, AVI) ve bazı özel tipte dosyalardır (AutoCAD çizim dosyaları gibi).
Bir Resim Dosyasının Bağlantı Elemanı Olarak Kullanılması :
Bazen bir resim dosyası da bağlantı elemanı olabilir. Böylece, kullanıcı
ilgili resmi fare ile tıklayarak belirtilen yeni dosyaya ulaşır. Bunu bir
örnekle görelim :
| Mail göndermek için zarfın üzerini tıklayın..... <A HREF="mailto:gokcol@sariyer.cc.itu.edu.tr"><IMG SRC="envelope.gif" HEIGHT=20 WIDTH=28 BORDER=0></A> |
 |
Dikkat edilirse, bağlantı yapılacak yerde, <IMG SRC="envelope.gif"
HEIGHT=20 WIDTH=28> kullanıldı. <IMG>, tek başına kullanılan bir belirteçtir
ve başka parametreler de alabilir. Yukarıdaki örnekte, resmin eni ve boyu
piksel cinsinden veriliyor. Ayrıca, resmin çevresinde bir belirgin sınır
(BORDER) verilmek isteniyorsa 0 yerine daha büyük bir değer kullanılmalı.
Döküman İçi Bağlantılar :
Bir metin üzerinde belirli bölgelere ulaşmak için yine belirteçler kullanılabilir. Şu an okuyor olduğunuz döküman, buna bir örnektir. Aşağıdaki satırları inceleyelim :
<A HREF="#1">Benim de bir web sayfam olabilir mi? Bunun için nelere
ihtiyacım var?</A>
<A HREF="#2">Bir web sayfası neye benzer? HTML nedir?</A>
<A HREF="#3">Bir web sayfasında görülebilecek tipik elemanlar nelerdir?</A>
Yukarıdaki satırlar bir web istemcisinde şöyle görünecektir :
Benim de bir web sayfam olabilir mi? Bunun için nelere
ihtiyacım var?
Bir web sayfası neye benzer? HTML nedir?
Bir web sayfasında görülebilecek tipik elemanlar nelerdir?
Burada, HREF ile verilen aslında, dökümanın sizin belirlediğiniz bir
kısmı. Söz gelimi, ilk satırı ele alacak olursak, kullanıcı buraya fare
ile tıkladığında dökümanda "1" belirteci ile verilen kısma gidiliyor. Burası
ise,
| <A NAME="1"></A> Benim de bir web sayfam olabilir mi? Bunun için
nelere ihtiyacım var?
<P>Internet erişimi olan herkesin bir web sayfası olabilir. Web üzerinde gezinirken rastladıklarınıza benzer sayfalar yapabilmeniz için ilk öncelikle |
şeklinde. Yani, bir bağlantıya tıklandığında döküman içinde nereye gelinmesi
isteniyorsa, ilgili yere
<A NAME="belirteç-adı"></A> şeklinde bir tanımlama yapıyoruz.
Buna "Anchor" (belirteç?) denir. Belirteç adlarının illa ki sayılar olması
gerekmez. tek karakterden oluşması da gerekmez. Kendinizin belirleyeceği
herhangi bir isim olabilir.
Eğer, bir döküman içinden başka bir dökümanın "belirteç kullanılarak
tanımlanmış" bir bölümüne bağlantı verilmek isteniyorsa, bu durumda da,
HREF="diğer_döküman_ismi#parça_ismi" şeklinde bir kullanım uygulanır.
11.
Temel HTML Komutları/Belirteçleri
Metin Formatlama Belirteçleri :
Bir HTML döküman hazırlarken, satırlar ya da kelimeler arasında istediğiniz kadar boşluk bırakabilirsiniz. Kodu takip etmeyi kolaylaştırmak için HTML komutlarını metinden boşluklarla ayırabilirsiniz. Bunun dökümanın web istemcisi üzerindeki görünümünde hiç bir fonksiyonu olmayacaktır.
Döküman içinde, yeni bir paragrafa başlarken, <P> belirteçini kullanmalısınız. Bu belirteçi çokça kullanacaksınız :-) HTML dökümanlarında <P> belirteç kullanmadıkça bir cümle herhangi bir yerinden ayrılıp kalan kısmı altta görünebilir, birden fazla boş satır tek satır olarak algılanır. Bir web tarayıcısı satır sonlarını ve boş satırları gözardı edeceğinden, paragrafları mutlaka < p> belirteci ile ayırmalısınız.
Eğer bir satırı belli bir yerinden bölmek istiyorsanız <BR> belirteçini kullanmalısınız. Aşağıda bunlarla ilgili küçük bir örnek var :
Aşağıdaki tabloda, sık kullanılan bazı metin formatlama belirteçleri
görülmektedir. Belirteçler iç içe kullanılabilir, ancak birbirlerini kesmemelidirler.
Bu belirteçleri kullanırken, belirtecin etkimesi istenen yazı <> ..
</> arasına alınır. Söz gelimi,
<i> Bu yarı italik </i> şeklindeki bir HTML kodu, "Bu yazı
italik" şeklinde bir sonuç üretecektir.
| <i> </i> | Yazıyı italik yapar. |
| <tt> </tt> | Yazıyı sabit gernişlikli yapar (daktilo harfleri gibi). |
| <h1> </h1>
<h2> </h2> <h3> </h3> <h4> </h4> <h5> </h5> <h6> </h6> |
Bu belirteçler, döküman içinde kullanılabilecek başlıklardaki yazıların büyüklüklerini tanımlar. Sayı arttıkça yazı büyüklüğü azalır. Bunların yerine, daha esnek <FONT> </FONT> belirteci de kullanılabilir. Bu kullanımda, <FONT SIZE=-2> 'den <FONT SIZE=+2> ye kadar yazı büyüklüklerü verilebilir. |
| <hr> | Yatay bir çizgi oluşturur. <hr SIZE=4 WIDTH= "50%"> şeklinde, daha kalın ve dar bir çizgi de yapılabilir. |
| <center> </center> | Yazı ve resimleri sayfada ortalar . |
| <blockquote> </blockquote> | Yazıyı hem sağdan, hem soldan birmiktar içeri kaydırır. |
| <pre> </pre> | Bu belirteçler arasına yazılan her şey, yazıldığı gibi ekrana çıkar. Boşluklar, tab'ler, satır bölmeleri vb. korunur. |
HTML Döküman İçinde, kodu takip etmede kolaylıklar sağlayacak bazı açıklama satırları konabilir. Döküman içinde herhangi biryerde, "<!--" ve "-->" belirteçleri arasında kalan hiçbirşey web istemcileri tarafından dikkate alınmaz.Örnek;
<!-- Bu bir açıklama satırıdır ve web istemcisinde görüntülenmez -->
12.
Sayfa Arka Plan resimleri/renkleri ve Metin
İçinde Renk Kullanımı
HTML sayfalarınızın arka planında isterseniz bir resim olabilir. Ya
da, sayfa arkaplanını sizin istediğiniz bir renk yapabilirsiniz. Bu, döküman
başlangıcındaki <BODY> belirtecine bazı seçenekler ekleyerek yapılır.
Sözgelimi şu an okuduğunuz dökümanın arkaplanı aslında, "chalk.gif" isminde
bir resim dosyası. Bu,
<BODY BACKGROUND="chalk.gif"> şeklindeki bir kullanımla sağlandı.
Eğer arkaplan renginin kırmızı olmasını isteseydik o zaman da, <BODY
BGCOLOR="#FF0000"> dememiz gerekecekti. Buradaki FF0000, kırmızının, RGB
renk ayrım sistemindeki hekzadesimal (16-lik sistem) karşılığı.
Aslında, HTML döküman içinde bazı şeylerin renklerini kontrol edebiliyoruz :
Dökümanların göze hoş görünmelerini sağlamak amacıyla listeler yaygın olarak kullanılır. HTML, pek çok liste çeşidi destekler. Bunlar, düz listeler, numaralı listeler, tanımlı listeler ve içiçe listelerdir.
<ul> <li> Elma <li> Armut </ul>Örnek, ekranda şu şekilde görülür :
<ol> <li> Linux İşletim Sistemi <li> Linux'un desteklediği donanımlar </ol>ekrana şunları yazar:
<DL> <DT> Kişisel Kullanım <DD> Linux evinde veya işinde UNIX işletim sistemi altında çalışmak isteyenler için ideal bir platformdur. <DT> Internet Sunucusu <DD> Linux doğrudan TCP/IP desteği ile gelmektedir. </DL>Ekrandaki çıktı şu şekilde görünür:
<ul> <li> İstanbul'un büyük semtleri <lu> <li> Beyoğlu <li> Bakırköy <li> Kadıköy </lu> <li> Ankara'nın belli başlı yerleşim birimleri <lu> <li> Kızılay <li> Ulus </lu> </lu>Ekrandaki görüntüsü,
14.
Basit Tablolar
HTML, her türlü tablo kullanımına olanak tanır. Tablolar, bilgileri
matris düzeninde, birçok hücreler tanımlayarak bunların içinede verebilmemizi
sağlar. Ayrıca, hazırladığımız dökümanın kolonlar halinde ya da, belirli
hizalarda yapışık şekilde (align) görünmesini de sağlarlar. HTML standartları
gelişim süreci içinde tablo tanımlama belirteci de bazı değişikliklere
uğradı.
Döküman içinde tablo oluştururken aşağıdaki işlemler takip edilir :
Aşağıdaki örneği inceleyelim :
| Ankara | İstanbul |
| Eskişehir | Şanlı Urfa |
Istenirse, tablolar için tablo arka plan rengi ya da, her bir hücre ya da satıra bgcolor seçeneği <table>, <tr>, <th>, ve <td> belirteçleriyle kullanılarak verilebilir. Standart html editörlerinin hepsi de, kolay tablo oluşturmak için birtakım tablo sihirbazları sunmaktadırlar.
Tablolar ile ilgili daha ayrıntılı bilgiler bu dökümanın sonraki sürümlerinde verilecektir.
Formlar, web sayfalarında kullanıcıların doğrudan bilgi girip sayfanın
bulunduğu web sunucusuna ya da başka yerlere bunları gönderebildikleri
mekanizmalardır. Bir on-line alışveriş merkezinden ürün seçmek, para ödemek,
ya da bir ankete cevap verip sonucu göndermek vb gibi birçok iş <FORM>
belirteci kullanılarak yapılır. Kullanımla ilgili ayrıntılı bilgiler CSS'nin
ilerleyen sürümlerinde verilecektir.
16.
HTML döküman içinde sayaç kullanımı
Sayaçlar, sayfalarınızın kaç kez ziyaret edildiğini saptayan ve sunucu
tarafıda çalışan CGI programlardır. Kullanımla ilgili ayrıntılı bilgiler
CSS'nin ilerleyen sürümlerinde verilecektir.
17.
HTML döküman içinde basit JavaScript kullanımı
Kullanımla ilgili ayrıntılı bilgiler CSS'nin ilerleyen sürümlerinde
verilecektir.
18. Sayfamı
hazırlarken Türkçe karakterler kullanmalı mıyım? Nasıl?
Sayfalarınızda kullandığınız Türkçe karakterler eğer iso-8859-9
kod tanımlamasına uygunsa popüler 2 web istemcisi netscape ve msie tarafından
sorunsuz görüntülenebilmektedir. Daha fazla ayrıntı daha sonraki sürümlerde
verilecektir.
19.
Hazırladığım sayfa her web istemcisinde aynı
görünecek mi? Bu konuda nelere dikkat etmeliyim?
Eğer sayfalarınızda standart HTML kullanmışsanız, tüm istemcilerde
aynı görünmemesi için hiç bir sebep yok. Ancak;
20.
Web sayfası hazırlama ve HTML ile ilgili daha
ayrıntılı dökümanlara nasıl/nereden ulaşabilirim?
Aşağıda, HTML ve Web ile ilgili bazı Türkçe ve Ingilizce kaynaklar
listelenmiş durumda. Özellikle HTML Premier ve bunun Türkçe Sürümü size
çok yararlı olacaktır.
Programcılar için Temel WWW sayfası hazırlama : http://yardim.bilkent.edu.tr/WWW/gorkem.html
HTML Premier : http://www.ncsa.uiuc.edu/General/Internet/WWWW/HTMLPrimer.html
Web Hakkında Bilmek İstediğiniz Her Şey : http://cclub.metu.edu.tr/www
HTML Reference Manual : http://www.sandia.gov/sci_compute/html_ref.html
HTML Made Easy : http://www.jmarshall.com/easy/html/testbed.html
How to Write HTML Files : http://www.ucc.ie/info/net/htmldoc.html
WWW HandBook : http://web.bilkent.edu.tr/WWW/handbook/
21.
Web sayfası içinde kullanabileceğim küçük
"resimcikler"i (gif ve animated gif) nereden alabilirim? Kendim de oluşturabilir
miyim? Nasıl?
Bu tip resimleri oluşturmanın birkaç yolu var :Kendiniz bir resim editörüyle
oluşturabilirsiniz. Varolan bazı resimleri yine editörler yardımıyla değiştirebilirsiniz
ya da kağıt ortamından "Scanner" yardımıyla bulduğunuz/çizdiğiniz resimleri
bilgisayar ortamına aktarabilirsiniz. Özellikle küçük logolar, bazı yazı
efektleri vb kolayca oluşturulabilir.
Öte yandan, bu resimcikleri bulabileceğiniz siteler de mevcut. İşte bunlardan bazıları :
http://www.ehb.itu.edu.tr/docs/html/index.html
: Sevgili KaGan'in internmet'ten derledigi yüzlerce resimcik ve anime
gif'leri bulabileceginiz bir adres. Resimcikler kategorilere ayrılmış (butonlar,
arka plan resimleri, çizgiler vb gibi). Bir bakın, pişman olmazsınız..
http://www.candor.com/grabagif/buttons.htm
: Bu sitede bazı buton resimcikleri bulabilirsiniz.
http://diogenes.baylor.edu/WWWproviders/Library/BeyondLib/clipart.html
: Resimcikler ve anime gif resimleri ile ilgili internet üzerinde bulabileceğiniz
her türlü bilgi özetlenmiş. Bir çok siteye link var. İyi bir başlangıç
noktası.
http://www.bmlive.com/gifs/
: Blue Marble Gif Archive..
http://www.barrysclipart.com/
: Bir başka devasa site daha. Birçok resimcik var.
http://www.serve.com/HomepageExtras/anigif/
:Anime Gif'ler bulabileceğiniz küçük ama güzel bir site.
http://www.newcreations.net/3d/
: konuyla ilgili bir çok shareware/freeware programları bulabileceğiniz
linkler...
22. Bağlandığım bir web sayfasının HTML kodunu nasıl alabilirim?
Bunun için, sayfa yüklendikten sonra, web istemcisinizin "File" menüsünden
"Save (As)" seçeneği ile dosyayı kendi bilgisayarınıza kaydedebilirsiniz.
Ancak, bu durumda sadece HTML kodu almış olursunuz. Sayfadaki resimler
ve link bilgileri gelmez. Bunların da gelmesini istiyorsanız 6.
Bölüm'de açıklandığı gibi sayfayı herşeyiyle almalısınız.
23.
Sayfamın HTML kodunu başkalarının görmesini
engelleyebilir miyim?
Malesef hayır.
24. Web sayfamda internetteki diğer sayfalardan aldığım bilgileri (yazı, resim vb) serbestçe kullanabilir miyim?
Özellikle resimcik ve anime gif'leri, ya da genel amaçlı Java Script-leri, eger ilgili sayfada aksi bir ibare yoksa, kullanabilirsiniz. Bunların hemen hemen tamamı zaten artık anonim olmuş ve ilk kimin yaptığı bilinmiyor. Ancak, bir sayfadan, o sayfanın yazarına ait bir bilgiyi, dökümanı, grafiği -herhangi birşeyi- izin almadan kullanmamalısınız.
25. Web sayfasında kullandığım resimler için hangi formatı tercih etmeliyim? GIF mi, JPEG mi?
Standart GIF, en fazla 256 renge müsade eder. Eğer resminizin daha çok
renkli görünmesini istiyorsanız JPG tercih etmelisiniz. Öte yandan, 256
renk çoğu uygulamalar için yeterlidir. 256 renk için de, JPG sıkıştırması
ile, GIF formatına göre daha küçük dosyalar elde edilebilir. Sonuçta, küçük
dosyalar için (1-5kbyte civarında) GIF kullanımı yaygındır. Dosya boyu
20-30kbyte'ı geçmeye başladı mı genellikle JPG tercih ediliyor.
26.
Bir web sayfası yaptım. Diğer insanların bundan
nasıl haberi olacak?
Bunun birkaç yolu var. Eğer sayfanızda işlediğiniz bir konu varsa (pop
müzük ya da bilgisayar programlama veya başkabirşey..) bununla ilgili listeler
ve tartışma öbeklerine sayfanızın varlığından sözeden mesajlar atabiliriniz.
Ayrıca, gönderdiğiniz her e-posta'nın sonuna isminizden sonra web sayfanızın
adresini yazabilirsiniz. Bu yolla daha çok insanın bilgisi olacaktır. Ayrıca,
AltaVista, LyCos gibi popüler arama motorlarına sayfanızı kaydettirebilirsiniz.
Bunun için 7. Bölüm'de ilgili yerleri okumalısınız.
27.
Bedava "kişisel web sayfası hizmeti" veren
yerler var mı?
Evet var, ve bunların sayıları her geçen gün
artmaktadır. Bu siteler, genellikle, bir web listeleyicisi (istemci, browser,
tarayıcı) ile erişilebilen bir kullanıcı ara yüzü ile, kişilere kendi ev
sayfalarını hazırlama ve saklama servisi vermektedir. Böyle merkezler,
daha çok reklam gelirleri ve bazı sponsorluklar yolu ile bu servisleri
bedavaya verebilmektedir. Web ortamının, her geçen gün, ticari amaçlı olarak
daha fazla kullanılacağını düşünürsek, burada bu servislerin argümanı :
"üyelerine bazı paralı servislerin ve ürünlerin kataloglarını tanıtmak,
reklamını yapmak" şeklinde olabilir. Nedeni ne olursa olsun en önemlisi,
bu servisin bedava olması. Burada da, bedava e-posta hesap servislerinde
olduğu gibi, çok önemli potansiyel güvenlik problemleri var. Önümüzdeki
aylarda bu konuda da hararetli tartışmalar olabilir. Eğer kişisel web sayfanız
yoksa aşağıdaki adresleri bir deneyin.
28. Diğer formatlarda (Word DOC, (La)TeX, PPT vb) hazırlanmış dosyaları hemen HTML'ye dönüştürebilir miyim?
Microsoft Word ve Power Point, yeni sürümüyle birlikte (Word 97, PowerPoint
97), hazırladığınız dökümanları HTML olarak kaydetmenize izin veriyor.
Diğer Word sürümleri için de HTML Assistant adında bir yardımcı program
var. La(TeX) ile hazırlanan dökümanları ise hemen hemen bire-bir html'e
dönüştürmek mümkün. Bu konuda programlar ve daha fazla bilgi arıyorsanız;
HTML Converters : http://union.ncsa.uiuc.edu/HyperNews/get/www/html/converters.html
(La)TeX -> HTML Dönüştürücü (dos,win'95, Mac, unix) : http://hutchinson.belmont.ma.us/tth/tth.html
adreslerinde çok iyi başlangıç noktaları var.
29.
Web sayfamı başkaları silebilir mi? Ya da
değiştirebilir mi?
Bunun olabilmesi için birilerinin sizden izinsiz bilgisayarınıza girmesi
lazım. Bu da sistem güvenliği ile ilgili bir sorun. Dosyalarınız bir Unix
makine üzerindeyse, bununla ilgili olarak 15. Bölüm'de
dosya izinleri kısmını okuyabilirsiniz.